Ծես նշանակում է կարգ: Կարգը կամ ծեսը սահմանվում է հասարակության կողմից` համակեցության օրենքները կանոնավորելու համար
«Ժողովուրդն է ամենամեծ ստեղծագործողը, գնացե‘ք և սովորեցե‘ք նրանից», Կոմիտաս
«Վարդավառ» բառը խեթական ծագում ունի և նույնիսկ խեթերենին շատ մոտ սանսկրիտում այդ բառը գոյություն ունի և նշանակում է ջուր (վարդ) ցողել (վառ):Վարդավառի օրը ջուրը համարվում էր ամենազորեղ, ամենաբուժիչ
Հայերի մեջ սքանչելի ավանդություն կար խաչբուռի հետ կապված: Հայ գյուղացին հավատում էր, որ ցորենի ու գարու արտերի մեջ ապրում էր Արտի Ոգին, ով հսկում էր արտն ու բարիքը
Կորյունը գրում է, որ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը Կեսարիայից իր հետ բերում է Հովհաննեսի սուրբ մասունքը, որի մի մասը տեղի բնակիչների խնդրանքով ամփոփում է այս գյուղում, որից էլ ծագում է գյուղի անունը` Մաստարա, այսինքն` սուրբ մասունքից մի մաս տարա
Ըստ կրոնական գրականության, Համբարձմանը վիճակ գցելու սովորույթը առաքյալների`Քրիստոսի Համբարձումից հետո Երուսաղեմ դառնալու և Վերնատանը վիճակ գցելու հիշատակությունն է, երբ տիրադավ Հուդա Իսկարիովտացու փոխարեն 12-րդ առաքյալ է ընտրվում Մատաթիան:
Վաղը Հայաստանյայց Առաքելական բոլոր եկեղեցիներում կնշվի Ծաղկազարդի տոնը: Մի խորախորհուրդ տոն, որը մեր տիրոջ` Հիսուս Քրիստոսի փառահեղ մուտքն է Երուսաղեմ, երբ ժողովուրդը համախմբված`արմավենու և ձիթենու ոստերով` ընդունում, դիմավորում են հավիտենական կենաց լույսին` Հիսուսին: Օրհնում և օվսաննաներով փառաբանում: Մի տոն, որը կարծես հորդորում է մեզ, որպեսզի մենք էլ պատրա
Ծաղկազարդի տոնակատարությունն սկսվում է Մեծ Պասի վերջին կիրակի օրը:Այս տարի այն նշվում է ապրիլի 1-ին: Տոնի քրիստոնեական նշանակությունը կապված է Քրիստոսի Երուսաղեմ վերադարձի հետ:Երբ նա, անցնելով փողոցներով, մտնում է եկեղեցի, ժողովուրդը նրան դիմավորում է արմավենու, ձիթենու և ուռենու ծաղկած ճյուղերով: Ծաղկած ոստեր են փռում նաև այն ճանապարհին, որտեղով անցնում է Քրիստոսը: &
