Այո՛, Հայդնով սկսվեց երաժշտության պատմությունը Եվրոպայի… Այս համարձակությունը գալիս է երաժիշտ չլինելու հանգամնքից, դա իմ առավելությունն է… և մտածողությունն ու տրամաբանությունն են դառնում որոշիչ… Վիեննան ունեցավ Հայդն, ու նա, ինչպես մագնիս, իրեն ձգեց ողջ Եվրոպան…Առաջնեկը եղավ ինքը` Մոցարտը, որը հերիք էր, այն էլ ինչպես, գալիք ժամանակների առաջ… Հիմա`այս պահին, ականջիս է Մոցարտի դաշնամուրային կոնցերտը Ռիխտերի կատարմամբ… Բեթհովենի իններորդ սիմֆոնիան որոտընդոստ օրատորիայով Մոավինսկու դիրիժորությամբ… Պատերն էին դղրդում Մոսկվայի կոնսերվատորիայի մեծ դահլիճում… Թվում էր`ղողանջները այդ աստվածային երաժշտության հասնում էին տիեզերքի հեռո˜ւ-հեռու ծայրերը…
Հետո Վիեննան ունեցավ Մահլեր, Գլյուկ, երաժտական այդ ռոմանտիկը`Շուբերտը, նրանից հետո` Բրամս… Շատ հետո Վիեննայում է հայտնվում Վագները, որն այնտեղ` Գերմանիայում, չգիտեմ ինչու, չէր կարողանում գտնել իրեն… Եվ վերջապես, այդ ամենի հետ պիտի երևակայություն ունենալ, այն էլ ինչպիսի`Շտրաուս… Վիեննան խելացնոր վալսերի քաղաք, խրախճանքների քաղաք … Վալսերը Եվրոպայի կենտրոնում… Վիեննական անտառի գիշերները… Այսօրվա աշխարհը Շտրաուսով է ապրում… Ֆիլմերը չեն կարող առանց թովչանքի շտրաուսյան վալսերի…
Ապշեցուցիչ է եղել նրա` Հայդնի արգասաբերությունը . իմ գիտենալով` ստեղծել է սիմֆոնիաներ հարյուրից ավելի, կվարտետներ ութսունից ավելի ու էլի ինչ-ինչ բաներ անհաշիվ… Նրան շատ բարձր են գնահատել անգլիացիները. հրավիրում են Անգլիա, և ի`նչ, այնտեղ մնալու մեկ-երկու ամսվա ընթացքում ստեղծվում է տասներկու սիմֆոնիա… Օքսֆորդի համալսարանը շնորհում է նրան դոկտորի գիտական աստիճան… Մտաբերեցի Չայկովսկու խոսքերը. «Չլիներ Հայդնը, չէր լինի Մոցարտը, չէր լինի Բեթհովենը…»: Ուժեղ է ասված, դրանից վեր չեմ պատկերացնում ոչինչ… Չայկովսկին… սիմֆոնիզմի այդ գիգանտը ու առ Հայդնը ունեցած այս պատկառանքը…:
Գրիգոր Գուրզադյան <<Խոհեր, խոհեր...>>