Մեր Արցախ աշխարհը` գեղեցիկ, մաքուր, մեծ ու բազմազան կենդանական աշխարհ ունեցող, մուգ ու փարթամ կանաչով, հրաշալի….
Մեր ուխտագնացությունը դեպի Արցախ ինձ շատ-շատ բաներ սովորեցրեց: Մինչ այս ուխտագնացությունը ես ունեի շատ հարցեր, թե ինչու Արցախն ունի առանձին նախագահ, զինանշան, հիմն, սահամանադրություն և այլն: Ու ես գտա այդ հարցերի պատասխանները: Չգիտեմ, գուցե դեպքերի զարգացման կամ էլ պատերազմների պատճառով արցախցիները մի քիչ իրենց բնավորության գծերով տարբերվում են մեզանից: Նրանք գնահատում են իրենց ունենցածը մինչև կորցնելը ու կորցնելուց հետո, կորցնելու վախից, բայց մենք, իրոք, չենք կարողանում գնահատել այն, ինչ ունենք: Մենք մեր ունեցածը գնահատում ենք կորցնելուց հետո, շատ-շատ ցավալի փաստ: Մյուս կողմից զարմանում եմ, թե ոնց է հնարավոր` հայը հայից տարբերվի: Արցախցիները հայրենասեր, մաքրասեր, աշխատասեր, բնասեր մարդիկ են: Նրանք գնահատում են և′ իրենց բնությունը, և′ այն, ինչին հասել են պատերազմից հետո: Բոլորը հպարտ են իրենց կռվող տղաներով, իրենց կամքով ու ամեն ինչով: Ճիշտ է, Շուշին ուներ փոփոխությունների կարիք, բայց, չգիտես ինչու, այսօր էլ դեռ ոչ ոք չի կարողացել լիովին բարելավել Շուշիի վիճակը: Երբ քայլում էի փողոցով և տեսնում արցախցիների հայացքները, անպայման ուզում էի խոսել նրանց հետ և հասկանալ`արդյոք նրանց ցանկությո՞ւնն է ՀՀ տարածքից անջատ լինելը… Իմ հայացքում երջանկության նշույլներ հանդիպեցին արցախցիների հետ խոսակցություններից հետո:
-Դու իմ քույրն ես, աղջի՛կս, ինչպես կարող ենք մենք առանձին պետություններում ապրել, – սրանք էին հիմնականում նրանց խոսքերը:
Ես հուսախաբ չեղա ու հասկացա, որ մենք նույն արյունն ենք, ուղղակի իրադարձությունները այնպես են զարգացել, որ նրանք հասցրել են սովորել գնահատել իրենց ունեցածը: Ես կսպասեմ, մինչև նրանք մեզ էլ սովորացնեն այդ կարևոր գիտելիքը: Շատ տպավորվեցի Արցախի մաքրությամբ: Հուսով եմ, որ մենք բնավորությամբ մի օր կնմանվենք իրար:
Մի քիչ էլ պատմեմ մեր ուխտագնացության մասին: Ճանապարհը շատ երկար էր, բայց ձանձրալի չէր, ավտոբուսի մեջ ձանձրույթ բացարձակ չկար: Մենք ինը ժամ ճանապարհորդելուց հետո հասանք Արցախ աշխարհ: Իհարկե, շատ տպավորված էինք ամեն ինչով: Շատ աղոթքներ արեցինք… շա՜տ: Աղոթեցինք մարդկանց անվտանգության ու մեր հաջող ուխտի համար: Եղանք Գանձասարում, Դադիվանքում, Ստեփանակերտում, Շուշիում: Ամեն ինչ ուղղակի շատ լավ էր:
Մարիամ Փաշինյան, 9-2 դասարան